Jak poprawić dobrostan kotów w schronisku?

10/01/2024 by 



Pobyt w schronisku ma ogromny wpływ na dobrostan i zachowanie przebywających w nim kotów. W obliczu rosnącej liczby bezdomnych zwierząt ważne jest, aby schroniska nie tylko zaspokajały podstawowe potrzeby, ale również tworzyły środowisko sprzyjające ich zdrowiu psychicznemu i fizycznemu.

Ten artykuł powstał w ramach promocji Miesiąca Dobroci dla Zwierząt, i jak wszystkie artykuły w październiku, będzie poruszał kwestie problemów behawioralnych kotów w schroniskach oraz podczas procesu adopcji. Moim celem jest tutaj wsparcie zarówno dla pracowników schronisk,  organizacji prozwierzęcych, jak i samych Opiekunów, którzy decydują się na adopcję kotów z takich miejsc.

Specyfika środowiska schroniskowego.

Środowisko schroniskowe znacząco różni się od warunków, do jakich koty są przystosowane w domowym otoczeniu. Przeniesienie do schroniska to dla kota ogromna zmiana, która wpływa na jego zdrowie fizyczne i psychiczne. Zamknięta przestrzeń, brak możliwości swobodnej eksploracji, obecność innych zwierząt oraz ograniczony kontakt z człowiekiem sprawiają, że koty w schroniskach często doświadczają stresu i trudności adaptacyjnych. 

Przestrzeń

W schroniskach i fundacjach (będę używać tych dwóch słów zamiennie) nie dysponuje się ogromnymi przestrzeniami. To wpływa na ich zachowanie i ogólny dobrostan. Dodatkowo koty często są narażone na dzielenie wspólnie kociarni / klatek z innymi kotami, co jeszcze bardziej podwyższa poziom stresu.

Warunki sanitarne

Odpowiednie warunki sanitarne są kluczowe dla zdrowia fizycznego i psychicznego kotów w schroniskach. Czyste klatki, regularne zmienianie żwirku i dostęp do świeżej wody to podstawa, ale równie ważne jest unikanie nadmiernej gęstości populacji, co prowadzi do wzrostu stresu oraz ryzyka rozprzestrzeniania się chorób​.

Z drugiej strony wysoki poziom czystości sprawia, że koty nie mogą zostawić swojego zapachu na przedmiotach codziennego użytku i przez to nie spełniają swojej potrzeby kontroli i eksploracji własnego terytorium.

Stymulacja środowiskowa

Fundacje mogą nie dysponować odpowiednimi narzędziami do stymulacji kociego umysłu. To doprowadza do apatii i problemów behawioralnych (np. zaburzeń kompulsywnych, depresji itp.). Koty mające dostęp do zabawek, drapaków czy zewnętrznego katio (zewnętrznego wybiegu) lepiej znoszą pobyt w schronisku.

Interakcje z innymi kotami i człowiekiem

Zwierzęta w schroniskach często doświadczają silnego stresu z powodu braku stałych relacji z ludźmi oraz przymusowych interakcji z innymi kotami. Na dodatek koty przebywające dłużej w schronisku wymagają częstszego kontaktu z człowiekiem (ze względu na brak stałego opiekuna).

Przestymulowanie spowodowane hałasem, obecnością obcych dla kota osób oraz innych kotów też nie wpływa na koci dobrostan pozytywnie.

Nie oznacza to jednak, że wszystkie schroniska nie nadają się dla kotów. W późniejszej części postaram się omówić kilka strategii, które poprawiają koci dobrostan w takich miejscach.

Negatywny wpływ środowiska schroniskowego na kota.

Mała i / lub niezagospodarowana przestrzeń

Koty są zwierzętami terytorialnymi, które potrzebują miejsca do swobodnego poruszania się oraz schronienia się w momentach stresu. W ciasnych, zatłoczonych schroniskach koty nie mają możliwości realizowania swoich naturalnych potrzeb eksploracyjnych, co prowadzi do frustracji i wzrostu poziomu stresu. Koty nie mogące się ukryć w stresujących sytuacjach są częściej agresywne / apatyczne.

Brak dostatecznej higieny

Koty są wyjątkowo wrażliwe na stan czystości swojego otoczenia — brak higieny powoduje u nich stres, który dodatkowo obniża ich odporność i zwiększa ryzyko zachorowań.

Zaniedbane klatki czy brak regularnego czyszczenia kuwet zwiększają ryzyko infekcji, a także sprzyjają szerzeniu się chorób, takich jak FIP, FeLV czy panleukopenia​.

Niewystarczający kontakt z człowiekiem

W schroniskach, gdzie liczba pracowników lub wolontariuszy jest niewystarczająca, koty nie mają dostępu do regularnych, pozytywnych interakcji z człowiekiem. Brak głaskania, zabawy czy rozmowy z opiekunami prowadzi do osamotnienia, apatii, a nawet rozwoju zaburzeń lękowych. Zmniejsza to ich szansę na późniejszą adopcję — stają się wtedy mniej „atrakcyjne” dla potencjalnych Opiekunów.

Konflikty z innymi kotami

Koty nie są z natury zwierzętami stadnymi i preferują życie w samotności (ewentualnie w grupach rodzinnych). W schroniskach, gdzie koty zmuszone są do współdzielenia niewielkich przestrzeni, dochodzi do walk o terytorium, zasoby, a nawet uwagę człowieka.

Strategie poprawy dobrostanu kotów w schroniskach.

Istnieje przynajmniej kilkadziesiąt skutecznych sposobów na znaczne podwyższenie dobrostanu kotów. Nie wszystkie są wymagane i możliwe do wdrożenia w każdej organizacji prozwierzęcej, ale warto ustalić je jako cele, do których Twoja organizacja ma dążyć.



Wzbogacenie środowiska

Polega ono na zapewnieniu zwierzętom bodźców, które umożliwią im realizację naturalnych potrzeb behawioralnych, takich jak eksploracja, zabawa czy bezpieczeństwo. 

Badania pokazują (dostępne w bibliografii na końcu artykułu), że koty mające dostęp do wzbogaconego środowiska są bardziej zrelaksowane, mniej agresywne i lepiej przystosowują się do życia w schronisku.

Kryjówki i przestrzenie do wycofania się

Jednym z najważniejszych aspektów wzbogacenia środowiska jest zapewnienie kotom miejsc, do których mogą się wycofać w niekorzystnej sytuacji. Wprowadzenie kryjówek — takich jak pudełka, specjalne domki czy osłonięte fragmenty klatki — jest prostą i skuteczną metodą, która redukuje poziom stresu.

Stosujemy je zarówno w kociarniach, jak i izolatkach / klatkach. W kociarniach warto udostępnić takich kryjówek jak najwięcej i na wszystkich poziomach, do których dostęp mają koty (półki, podłogi, drapaki itp.).

W klatkach ogranicza nas przestrzeń, dlatego tutaj wystarczy zasłonić część klatki / drzwi izolatki cienkim kocem. Taka osłona pozwala kotu oddzielić się od świata spoza klatki.

Stymulacja fizyczna i psychiczna

Zwierzęta łowne (czyli koty), dlatego ważne jest, aby umożliwić im zachowania takie jak polowanie, wspinanie się i drapanie. Każda kociarnia powinna być wyposażona w:

  • Kilka dobrej jakości drapaków (umożliwiających drapanie i wspinaczkę);

  • Kociostrady, które umożliwiają eksplorowanie przestrzeni również w pionie;

  • Zestawy różnorodnych zabawek do zabawy samotnej i z człowiekiem;

Wzbogacenie sensoryczne

Koty są bardzo wrażliwe na bodźce zmysłowe – zapachy, dźwięki i światło mogą wpływać na ich nastrój i zachowanie. Dlatego ważne jest, aby stworzyć dla nich odpowiednie środowisko.

Kocimiętka może zachęcać koty do zabawy. Nie należy jej jednak używać za często, bo nadmierne pobudzenie może prowadzić do konfliktów w grupie. Tutaj sprawdzą się na pewno wszelkiego rodzaju zabawki z kocimiętką w środku, ale też walerianą czy pałeczkami matatabi.

Do uspokajania lepiej sprawdzą się wszelkiego rodzaju feromony. Spraye feromonowe, takie jak Feliway, pomagają zmniejszyć stres i napięcie, co jest szczególnie ważne w warunkach schroniskowych, gdzie koty często doświadczają stresu.

Muzyka relaksacyjna zaprojektowana specjalnie dla kotów lub dźwięki natury, takie jak szum wody czy śpiew ptaków, mogą pomóc w stworzeniu kojącej atmosfery. Uwaga! Niektóre koty nie tolerują dźwięków potencjalnych ofiar i mogą je sfrustrować!  Z drugiej strony, głośne dźwięki, takie jak hałas z ulicy czy głośna muzyka, mogą być stresujące. Zadbaj więc  o ciche i spokojne otoczenie, zwłaszcza w miejscach, gdzie koty spędzają najwięcej czasu. 

Jeśli w budynku znajduje się okno, warto je wykorzystać, ponieważ obserwacja otoczenia stanowi dla kotów zarówno formę rozrywki, jak i naturalną potrzebę. Widok na zewnętrzny świat dostarcza im stymulacji umysłowej, zaspokaja instynkt łowiecki oraz pomaga zredukować poziom stresu, co korzystnie wpływa na ich dobrostan.

Wzbogacenie sensoryczne to także wszelkiego rodzaju zabawki, maty węchowe, zabawki umysłowe i lickmaty. Wpisuje się tu także trening (zwykle klikerowy), który pozwala też zwiększyć zaufanie kota do człowieka.

Więcej o zabawie z kotem i zabawkach pisałam w poprzednim artykule: Potrzeby nieelastyczne — zabawa i jej rola w życiu kota.

Interakcje społeczne

Koty, które mają regularny kontakt z ludźmi (i czasami  innymi kotami), są mniej zestresowane i szybciej adaptują się do nowych warunków. Rzadko jest to interakcja z osobnikami tego samego gatunku (wyłączając grupy rodzinne, rodzeństwo, czy koty mające bliskie relacje).

Zwracam tu więc uwagę na kontakt z człowiekiem. Zapewnij każdemu kotu, który tego potrzebuje, stały kontakt z opiekunami (nie muszą być to te same osoby). Skup się na regularnych:

  • głaskaniu, czesaniu, kontakcie dotykowym;

  • zabawie (możliwie bez obecności innych kotów);

  • treningu / nagradzaniu smakołykami za kontakt z człowiekiem;

Niektóre koty mają specyficzne potrzeby — pragną kontaktu z człowiekiem, ale na odległość. Taką interakcję też należy im zapewnić! W ramach programu socjalizacji ten kontakt może się pogłębić na tyle, że kot stanie się atrakcyjniejszy dla adoptujących (ale nie musi).

Zmiany w otoczeniu

Nawet niewielkie zmiany mogą pozytywnie wpływać na koty, które w zamkniętych warunkach mogą szybko popaść w apatię. Znudzone koty częściej też będą atakować innych towarzyszy, by dla rozrywki. Rotacji przede wszystkim powinny podlegać zabawki (mniej więcej co 2-3 miesiące, nawet co miesiąc). Dobrze też na koty może wpływać zmiana rozmieszczenia drapaków i legowisk.

Świetnym uzupełnieniem są ręcznie robione maty / pudełka węchowe z różnymi przedmiotami w środku oraz smaczkami. Polecam również co jakiś czas wprowadzać zabawki umysłowe, maty węchowe i lickmaty dla kotów w klatkach i kociarniach.

Jakość opieki nad kotem

Zrozumienie potrzeb każdego kota i indywidualne podejście do opieki pomaga minimalizować stres. Dzięki temu poprawia się stan zdrowia zwierzęcia i przyspieszają jego procesy adaptacyjne. To z kolei zwiększa szanse na znalezienie nowego domu. Wysokiej jakości opieka nie tylko pozwala kotom przetrwać, ale także sprawia, że są szczęśliwsze, nawet w trudnych warunkach schroniskowych.

Opieka zdrowotna

Dbałość o zdrowie fizyczne kotów to podstawa opieki w schronisku. Regularne wizyty weterynaryjne, szczepienia, odrobaczanie oraz kontrola stanu zdrowia są niezbędne, aby zapobiegać chorobom i wykrywać je na wczesnym etapie.

W sieci dostępnych jest wiele wytycznych (głównie dla schronisk z USA / UK, dlatego polecam je dostosować przed wdrożeniem), które mogą pomóc kontrolować poziom opieki zdrowotnej kotów. Możesz też stworzyć własne wytyczne (najlepiej konsultując je ze swoim lekarzem weterynarii), które dostosujesz do wielkości i możliwości własnej organizacji.

Ja polecam sprawdzić wytyczne z tych stron:

W ramach dbania o zdrowie kotów schroniska powinny prowadzić programy sterylizacji i kastracji, co nie tylko pomaga kontrolować populację bezdomnych zwierząt, ale także zapobiega wielu problemom zdrowotnym.

Zbilansowana dieta i dostęp do świeżej wody

Koty powinny otrzymywać zbilansowaną, wysokiej jakości dietę dostosowaną do ich wieku, stanu zdrowia i specyficznych potrzeb. Niedobory pokarmowe mogą prowadzić do licznych problemów zdrowotnych, takich jak choroby układu pokarmowego, otyłość czy osłabienie układu odpornościowego​. 

Wprowadzenie wytycznych dla darczyńców, dotyczących karmy pozwala na utrzymanie stabilnej diety u wszystkich schroniskowych zwierząt. Świetną infografikę na temat tanich i dobrych marek karm dla kotów i psów przygotowała jakiś czas temu Kotuszkowo >> http://kotuszkowo.pl/co-podarowac-schronisku-fundacji/.

Takie same wytyczne można wyznaczyć dla innych darów, np. żwirku, legowisk, drapaków itp. Dzięki temu unikniesz nie tylko problemów zdrowotnych u zwierząt, ale też niepotrzebnego gromadzenia śmieci i niepotrzebnych rzeczy w organizacji.

Indywidualne podejście do kota

Każdy kot przebywający w schronisku powinien być traktowany indywidualnie. Niektóre koty mogą wymagać więcej uwagi, interakcji z człowiekiem czy opieki medycznej, podczas gdy inne mogą preferować samotność i ograniczoną stymulację.

Możesz przygotować krótkie instrukcje dla wolontariuszy, dotyczące charakterów i potrzeb kotów tak, żeby potrzeby każdego z nich były spełnione.

Interakcje z człowiekiem i wsparcie behawioralne

Koty, które mają pozytywne doświadczenia z ludźmi, są bardziej skłonne do adopcji, ponieważ stają się bardziej ufne i chętne do interakcji z nowymi opiekunami. 

Prawidłowa opieka powinna także uwzględniać wsparcie behawioralne, które obejmuje pracę z kocimi behawiorystami, techniki zmniejszania stresu oraz budowanie pozytywnych doświadczeń związanych z człowiekiem i otoczeniem​.

W przypadkach kotów z problemami behawioralnymi, indywidualne podejście i odpowiednia terapia mogą znacząco poprawić ich szanse na adopcję.

Wprowadzenie do schroniska odpowiednich planów resocjalizacyjnych dla kotów poprawia wyniki adopcyjne i zmniejsza ilość kotów, które spędzają w schronisku wiele lat. Można je wprowadzić, nawet mając już wśród podopiecznych koty z długim stażem.
Umów się na wizytę do behawiorysty! Skontaktuj się ze mną, jeśli masz problemy z zachowaniem kota. Razem znajdziemy rozwiązanie.

Czystość i higiena

Regularne czyszczenie klatek, kuwet, a także dezynfekcja pomieszczeń, zmniejsza ryzyko infekcji oraz wpływa pozytywnie na samopoczucie kotów. Każda organizacja powinna trzymać się minimum podstawowych wytycznych sanitarnych, bez względu na rolę osób mających kontakt ze zwierzętami.

Regularna ocena opieki i dobrostanu kota

Systematyczna kontrola i monitorowanie stanu zdrowia fizycznego oraz psychicznego kotów zapobiega problemom zdrowotnym. Dzięki temu można również reagować na zaburzenia behawioralne. Dodatkowo poprawiają się warunki życia zwierząt, z którymi pracownicy organizacji nie zawsze mają codzienny kontakt.

Monitorowanie stanu zdrowia fizycznego

Ocena zdrowia fizycznego kotów w schroniskach wymaga regularnych badań weterynaryjnych oraz obserwacji zmian w zachowaniu, apetycie, wadze i stanie sierści. Plan badań warto stworzyć z prowadzącym schronisko lekarzem weterynarii.

Organizacje powinny również monitorować status szczepień, odrobaczeń oraz stan uzębienia każdego kota, ponieważ zaniechania w tym zakresie mogą prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, które mogą obniżać szanse na adopcję​.

Cat Stress Score (CSS)

Cat Stress Score (CSS) to szeroko stosowane narzędzie do oceny poziomu stresu u kotów na podstawie ich zachowania i języka ciała. Pomaga opiekunom oraz personelowi weterynaryjnemu identyfikować oznaki stresu u kotów, szczególnie w stresujących środowiskach, takich jak schroniska czy lecznice weterynaryjne.

System CSS klasyfikuje stres na siedem poziomów, od 1 (całkowicie zrelaksowany) do 7 (przerażony). Każdy poziom definiowany jest przez konkretne sygnały behawioralne i fizyczne, takie jak postawa ciała, pozycja oczu i uszu, oraz ogólny poziom aktywności. Na przykład:

  • Niskie wyniki (1-2) wskazują na zrelaksowanego lub lekko czujnego kota, z oznakami takimi jak miękka postawa ciała, otwarte oczy i uszy skierowane do przodu.

  • Średnie wyniki (3-4) sugerują łagodny do umiarkowanego stresu, z zachowaniami takimi jak zamrożenie, unikanie interakcji lub syczenie.

  • Wysokie wyniki (5-7) odzwierciedlają silny stres, w którym kot pokazuje zachowania takie jak chowanie się, warczenie lub próby ucieczki, z fizycznymi oznakami, takimi jak rozszerzone źrenice i spłaszczone uszy.

Więcej o CSS przeczytasz tutaj: https://www.maddiesfund.org/assets/documents/Resource%20Library/Pet%20Behavior%20Solutions%20-%20Cat%20Stress%20Score.pdf

Ocena zachowań kotów w klatkach i interakcji z otoczeniem

Obserwacje mogą obejmować takie aspekty jak poziom aktywności, zainteresowanie otoczeniem, zabawą i interakcjami z innymi kotami oraz ludźmi. Koty, które są apatyczne, wycofane lub agresywne, mogą wykazywać oznaki stresu lub problemów zdrowotnych — dzięki tym informacjom jesteś w stanie szybciej wdrożyć dla nich plan resocjalizacji i zwiększyć ich szansę na nowy dom.

Ocena adaptacyjna

Koty w schroniskach przechodzą przez fazy adaptacyjne, które różnią się w zależności od indywidualnych cech zwierzęcia, jego doświadczeń oraz warunków, w jakich przebywa. Regularne monitorowanie tego, jak koty reagują na zmiany w środowisku, na przykład na wprowadzenie nowych bodźców lub interakcji z opiekunami, pozwala na dostosowanie opieki do indywidualnych potrzeb każdego kota.

Dzięki tej ocenie można też przygotować dla kota odpowiedni dom stały / tymczasowy, dostosowany do jego potrzeb. Świetne materiały na ten temat znajdziesz tutaj: https://www.aspcapro.org/research-feline-spectrum-assessment/implement-feline-spectrum-assessment-fsa-your

Planowanie interwencji na podstawie ocen

Interwencje mogą obejmować modyfikację środowiska, wprowadzenie nowych bodźców, terapię behawioralną, zmiany w diecie lub intensyfikację kontaktu z opiekunami​. Oto kilka kroków, które powinny być uwzględnione w procesie planowania interwencji:

  1. Analiza wyników ocen — Zbieranie i przeglądanie wyników oceny dobrostanu w celu identyfikacji wzorców zachowań wskazujących na stres lub inne problemy.

  2. Ustalenie celów interwencji — Określenie konkretnych celów do osiągnięcia dzięki interwencji, takich jak obniżenie poziomu stresu czy poprawa interakcji z ludźmi.

  3. Wybór odpowiednich strategii interwencyjnych — Dostosowanie interwencji do indywidualnych potrzeb kota, np.:

    1. Wzbogacenie środowiska

    2. Zmniejszenie stresu

    3. Socjalizacja

    4. Wsparcie behawioralne

    5. Wprowadzenie terapii farmakologicznej

    6. Przeniesienie kota do innej kociarni / klatki / domu tymczasowego

  4. Wdrożenie interwencji — Przeprowadzenie interwencji zgodnie z ustalonym planem.

  5. Monitorowanie postępów — Regularne ocenianie efektów interwencji poprzez ponowne przeprowadzanie oceny dobrostanu oraz regularną obserwację zmian w zachowaniu.

  6. Ewentualne zmiany — Dostosowanie strategii interwencyjnych na podstawie wyników monitorowania, aby lepiej odpowiadały potrzebom kota.

  7. Udokumentowanie interwencji — Utrzymywanie dokładnej dokumentacji wszystkich działań, co pozwala na analizę skuteczności interwencji oraz identyfikację najlepszych praktyk w przyszłości.

Dokumentacja i analiza długoterminowa

Regularna analiza zebranych danych, takich jak wyniki badań, oceny zachowań czy obserwacje interakcji, umożliwia lepsze zrozumienie, co działa najlepiej i jak można zoptymalizować życie kotów w organizacji.

Na podstawie długoterminowych ocen można opracować strategie, które pomagają kotom szybciej się adaptować i utrzymać wysoki poziom dobrostanu w całej organizacji. Ułatwia to też szkolenie nowych pracowników / wolontariuszy oraz współpracę ze specjalistami (lekarzami weterynarii, behawiorystami, zoodietetykami itd.).

Szkolenia personelu

Dobrze przeszkolony zespół potrafi efektywnie zaspokajać potrzeby zwierząt, rozpoznawać oznaki stresu, radzić sobie z trudnymi sytuacjami oraz prowadzić działania, które poprawiają dobrostan kotów. Zobacz kluczowe aspekty, które powinno się wziąć pod uwagę podczas planowania takich szkoleń:

  • Zrozumienie zachowań kotów — Skupia się na identyfikacji sygnałów emocjonalnych i interpretacji zachowań kotów w różnych sytuacjach.

  • Techniki zarządzania stresem u kotów — Obejmuje metody wzbogacania środowiska oraz techniki uspokajające, takie jak wprowadzenie kryjówek i zabawek.

  • Zarządzanie agresją i problemami behawioralnymi — Dotyczy strategii radzenia sobie z agresją oraz metod interwencji w przypadku trudnych zachowań kotów.

  • Pielęgnacja kotów — Koncentruje się na technikach czesania, obcinania pazurów, czyszczenia uszu oraz ogólnej pielęgnacji zdrowotnej.

  • Opieka zdrowotna i postępowanie w przypadku chorób — Obejmuje rozpoznawanie objawów chorób oraz zasady postępowania w nagłych wypadkach.

  • Komunikacja i współpraca w zespole — Skupia się na umiejętnościach efektywnej komunikacji oraz organizacji pracy w grupie.

  • Rozwój umiejętności emocjonalnych — Dotyczy technik radzenia sobie ze stresem oraz budowania odporności psychicznej w trudnych sytuacjach.

Czy można zrobić coś więcej, żeby kotom bezdomnym żyło się lepiej? Oczywiście! Wszystko zależy od Ciebie i Twojego planu na zapewnienie odpowiedniego dobrostanu swoich podopiecznych. Zorganizowanie schroniska tak, żeby mogło dążyć do jakiegoś celu długoterminowego (np. dobrze zorganizowane kociarnie albo zwiększenie poziomu adopcji), też usprawnia nieco ten proces.

Do zobaczenia w kolejnych artykułach z serii Miesiąca Dobroci dla Zwierząt!

Poniżej udostępniam bibliografię, która pomoże Ci zgłębić temat :) 

Bibliografia

wspólna dla wszystkich artykułów z tej serii.

  1. Andrukonis, A., Protopopova, A., Xiang, Y., Liao, Y., & Hall, N. (2021). Behavioral correlates of urinary output in shelter cats. Applied Animal Behaviour Science, 241(105397), 105397. https://doi.org/10.1016/j.applanim.2021.105397
  2. Arhant, C., & Troxler, J. (2017). Is there a relationship between attitudes of shelter staff to cats and the cats’ approach behaviour? Applied Animal Behaviour Science, 187, 60–68. https://doi.org/10.1016/j.applanim.2016.11.014
  3. Arhant, C., Wogritsch, R., & Troxler, J. (2015). Assessment of behavior and physical condition of shelter cats as animal-based indicators of welfare. Journal of Veterinary Behavior: Clinical Applications and Research: Official Journal of: Australian Veterinary Behaviour Interest Group, International Working Dog Breeding Association, 10(5), 399–406. https://doi.org/10.1016/j.jveb.2015.03.006
  4. Caeiro, C. C., Burrows, A. M., & Waller, B. M. (2017). Development and application of CatFACS: Are human cat adopters influenced by cat facial expressions? Applied Animal Behaviour Science, 189, 66–78. https://doi.org/10.1016/j.applanim.2017.01.005
  5. Carini, R. M., Sinski, J., & Weber, J. D. (2020). Coat color and cat outcomes in an urban U.s. shelter. Animals: An Open Access Journal from MDPI, 10(10), 1720. https://doi.org/10.3390/ani10101720
  6. Chen, P. Z., Goh, M. R. X., Ong, E. S. N., & Chen, A. G. Y. (2023). Piloting a criterion-based and in-cage behavioural monitoring approach in assessing the sociality of shelter cats towards humans. Applied Animal Behaviour Science, 265(105967), 105967. https://doi.org/10.1016/j.applanim.2023.105967
  7. Crawford, H. M., Fontaine, J. B., & Calver, M. C. (2017). Using free adoptions to reduce crowding and euthanasia at cat shelters: An Australian case study. Animals: An Open Access Journal from MDPI, 7(12), 92. https://doi.org/10.3390/ani7120092
  8. Dybdall, K., Strasser, R., & Katz, T. (2007). Behavioral differences between owner surrender and stray domestic cats after entering an animal shelter. Applied Animal Behaviour Science, 104(1–2), 85–94. https://doi.org/10.1016/j.applanim.2006.05.002
  9. Edinboro, C. H., Watson, H. N., & Fairbrother, A. (2016). Association between a shelter-neuter-return program and cat health at a large municipal animal shelter. Journal of the American Veterinary Medical Association, 248(3), 298–308. https://doi.org/10.2460/javma.248.3.298
  10. Ellis, J. J., Stryhn, H., Spears, J., & Cockram, M. S. (2017). Environmental enrichment choices of shelter cats. Behavioural Processes, 141(Pt 3), 291–296. https://doi.org/10.1016/j.beproc.2017.03.023
  11. Ellis, Jacklyn J., Stryhn, H., & Cockram, M. S. (2021). Effects of the provision of a hiding box or shelf on the behaviour and faecal glucocorticoid metabolites of bold and shy cats housed in single cages. Applied Animal Behaviour Science, 236(105221), 105221. https://doi.org/10.1016/j.applanim.2021.105221
  12. Ellis, S. L. H., & Wells, D. L. (2008). The influence of visual stimulation on the behaviour of cats housed in a rescue shelter. Applied Animal Behaviour Science, 113(1–3), 166–174. https://doi.org/10.1016/j.applanim.2007.11.002
  13. Ellis, S. L. H., & Wells, D. L. (2010). The influence of olfactory stimulation on the behaviour of cats housed in a rescue shelter. Applied Animal Behaviour Science, 123(1–2), 56–62. https://doi.org/10.1016/j.applanim.2009.12.011
  14. Fukimoto, N., Melo, D., Palme, R., Zanella, A. J., & Mendonça-Furtado, O. (2020). Are cats less stressed in homes than in shelters? A study of personality and faecal cortisol metabolites. Applied Animal Behaviour Science, 224(104919), 104919. https://doi.org/10.1016/j.applanim.2019.104919
  15. Gourkow, N., Hamon, S. C., & Phillips, C. J. C. (2014). Effect of gentle stroking and vocalization on behaviour, mucosal immunity and upper respiratory disease in anxious shelter cats. Preventive Veterinary Medicine, 117(1), 266–275. https://doi.org/10.1016/j.prevetmed.2014.06.005
  16. Gourkow, N., LaVoy, A., Dean, G. A., & Phillips, C. J. C. (2014). Associations of behaviour with secretory immunoglobulin A and cortisol in domestic cats during their first week in an animal shelter. Applied Animal Behaviour Science, 150, 55–64. https://doi.org/10.1016/j.applanim.2013.11.006
  17. Gourkow, N., & Phillips, C. J. C. (2015). Effect of interactions with humans on behaviour, mucosal immunity and upper respiratory disease of shelter cats rated as contented on arrival. Preventive Veterinary Medicine, 121(3–4), 288–296. https://doi.org/10.1016/j.prevetmed.2015.07.013
  18. Gourkow, N., & Phillips, C. J. C. (2016). Effect of cognitive enrichment on behavior, mucosal immunity and upper respiratory disease of shelter cats rated as frustrated on arrival. Preventive Veterinary Medicine, 131, 103–110. https://doi.org/10.1016/j.prevetmed.2016.07.012
  19. Gouveia, K., Magalhães, A., & de Sousa, L. (2011). The behaviour of domestic cats in a shelter: Residence time, density and sex ratio. Applied Animal Behaviour Science, 130(1–2), 53–59. https://doi.org/10.1016/j.applanim.2010.12.009
  20. Grant, R. A., & Warrior, J. R. (2019). Clicker training increases exploratory behaviour and time spent at the front of the enclosure in shelter cats; Implications for welfare and adoption rates. Applied Animal Behaviour Science, 211, 77–83. https://doi.org/10.1016/j.applanim.2018.12.002
  21. Hirsch, E. N., Andersson, M., Loberg, J., & Lidfors, L. M. (2021). Development of existing scoring systems to assess behavioural coping in shelter cats. Applied Animal Behaviour Science, 234(105208), 105208. https://doi.org/10.1016/j.applanim.2020.105208
  22. Houser, B., & Vitale, K. R. (2022). Increasing shelter cat welfare through enrichment: A review. Applied Animal Behaviour Science, 248(105585), 105585. https://doi.org/10.1016/j.applanim.2022.105585
  23. Janke, N., Berke, O., Flockhart, T., Bateman, S., & Coe, J. B. (2017). Risk factors affecting length of stay of cats in an animal shelter: A case study at the Guelph Humane Society, 2011-2016. Preventive Veterinary Medicine, 148, 44–48. https://doi.org/10.1016/j.prevetmed.2017.10.007
  24. Jaroš, F. (2018). Cat cultures and threefold modelling of human-animal interactions: On the example of Estonian cat shelters. Biosemiotics, 11(3), 365–386. https://doi.org/10.1007/s12304-018-9332-0
  25. Johnson, K. L., & Cicirelli, J. (2014). Study of the effect on shelter cat intakes and euthanasia from a shelter neuter return project of 10,080 cats from March 2010 to June 2014. PeerJ, 2, e646. https://doi.org/10.7717/peerj.646
  26. Karsten, C. L., Wagner, D. C., Kass, P. H., & Hurley, K. F. (2017). An observational study of the relationship between Capacity for Care as an animal shelter management model and cat health, adoption and death in three animal shelters. Veterinary Journal (London, England: 1997), 227, 15–22. https://doi.org/10.1016/j.tvjl.2017.08.003
  27. Lamon, T. K., Slater, M. R., Moberly, H. K., & Budke, C. M. (2023). Welfare and quality of life assessments for shelter cats: A scoping review. Applied Animal Behaviour Science, 258(105797), 105797. https://doi.org/10.1016/j.applanim.2022.105797
  28. Levy, J. K., Isaza, N. M., & Scott, K. C. (2014). Effect of high-impact targeted trap-neuter-return and adoption of community cats on cat intake to a shelter. Veterinary Journal (London, England: 1997), 201(3), 269–274. https://doi.org/10.1016/j.tvjl.2014.05.001
  29. Liu, Sita, Paterson, M., Camarri, S., Murray, L., & Phillips, C. J. C. (2020). The effects of the frequency and method of gentling on the behavior of cats in shelters. Journal of Veterinary Behavior: Clinical Applications and Research: Official Journal of: Australian Veterinary Behaviour Interest Group, International Working Dog Breeding Association, 39, 47–56. https://doi.org/10.1016/j.jveb.2020.07.007
  30. Liu, Sophie, Sung, W., Welsh, S., & Berger, J. M. (2021). A six-year retrospective study of outcomes of surrendered cats (Felis catus) with periuria in a no-kill shelter. Journal of Veterinary Behavior: Clinical Applications and Research: Official Journal of: Australian Veterinary Behaviour Interest Group, International Working Dog Breeding Association, 42, 75–80. https://doi.org/10.1016/j.jveb.2020.12.002
  31. Miller, H., Ward, M., & Beatty, J. A. (2019). Population characteristics of cats adopted from an urban cat shelter and the influence of physical traits and reason for surrender on length of stay. Animals: An Open Access Journal from MDPI, 9(11), 940. https://doi.org/10.3390/ani9110940
  32. Moore, A. M., & Bain, M. J. (2013). Evaluation of the addition of in-cage hiding structures and toys and timing of administration of behavioral assessments with newly relinquished shelter cats. Journal of Veterinary Behavior: Clinical Applications and Research: Official Journal of: Australian Veterinary Behaviour Interest Group, International Working Dog Breeding Association, 8(6), 450–457. https://doi.org/10.1016/j.jveb.2011.10.003
  33. O’Hanley, K. A., Pearl, D. L., & Niel, L. (2021). Risk factors for aggression in adult cats that were fostered through a shelter program as kittens. Applied Animal Behaviour Science, 236(105251), 105251. https://doi.org/10.1016/j.applanim.2021.105251
  34. Ottway, D. S., & Hawkins, D. M. (2003). Cat housing in rescue shelters: A welfare comparison between communal and discrete-unit housing. Animal Welfare (South Mimms, England), 12(2), 173–189. https://doi.org/10.1017/s0962728600025628
  35. Porters, N., de Rooster, H., Verschueren, K., Polis, I., & Moons, C. P. H. (2014). Development of behavior in adopted shelter kittens after gonadectomy performed at an early age or at a traditional age. Journal of Veterinary Behavior: Clinical Applications and Research: Official Journal of: Australian Veterinary Behaviour Interest Group, International Working Dog Breeding Association, 9(5), 196–206. https://doi.org/10.1016/j.jveb.2014.05.003
  36. Rochlitz, I. (1999). Recommendations for the housing of cats in the home, in catteries and animal shelters, in laboratories and in veterinary surgeries. Journal of Feline Medicine and Surgery, 1(3), 181–191. https://doi.org/10.1016/S1098-612X(99)90207-3
  37. Takeda, C. S. Y., Luchesi, S. H., Martins, F. P., Trindade, P. H. E., Damasceno, A. A. P., de Souza Gomes, I., Dos Santos, R. G., de Souza Monteiro, J. R., & Otta, E. (2024). Cat behaviour in the secure base test: Comparison between owned and shelter animals. Behavioural Processes, 215(104989), 104989. https://doi.org/10.1016/j.beproc.2024.104989
  38. Travnik, I. de C., Teixeira, V. G., Sant’Anna, A. C., & Molento, C. F. M. (2024). Unlocking friendships: The immediate post-adoption human-cat relationship and the relevance of cat personality. Journal of Veterinary Behavior: Clinical Applications and Research: Official Journal of: Australian Veterinary Behaviour Interest Group, International Working Dog Breeding Association, 74, 19–28. https://doi.org/10.1016/j.jveb.2024.06.003
  39. Turken, N., Carrillo, J. E., & Paul, A. (2021). The impacts of mergers, capacity expansion and adoptions on animal shelter performance: A queuing analysis. European Journal of Operational Research, 292(1), 299–310. https://doi.org/10.1016/j.ejor.2020.10.022
  40. Vinke, C. M., Godijn, L. M., & van der Leij, W. J. R. (2014). Will a hiding box provide stress reduction for shelter cats? Applied Animal Behaviour Science, 160, 86–93. https://doi.org/10.1016/j.applanim.2014.09.002
  41. Vitale, K. R., & Udell, M. A. R. (2019). The quality of being sociable: The influence of human attentional state, population, and human familiarity on domestic cat sociability. Behavioural Processes, 158, 11–17. https://doi.org/10.1016/j.beproc.2018.10.026
  42. Vitale Shreve, K. R., Mehrkam, L. R., & Udell, M. A. R. (2017). Social interaction, food, scent or toys? A formal assessment of domestic pet and shelter cat (Felis silvestris catus) preferences. Behavioural Processes, 141(Pt 3), 322–328. https://doi.org/10.1016/j.beproc.2017.03.016
  43. Vojtkovská, V., Voslářová, E., & Večerek, V. (2024). Causes of shelter cats mortality in the Czech Republic. Veterinary and Animal Science, 25(100379), 100379. https://doi.org/10.1016/j.vas.2024.100379
  44. Vojtkovská, V., Voslářová, E., Večerek, V., & Tomečková, L. (2022). Changes in sociability of shelter cats. Journal of Veterinary Behavior: Clinical Applications and Research: Official Journal of: Australian Veterinary Behaviour Interest Group, International Working Dog Breeding Association, 49, 20–27. https://doi.org/10.1016/j.jveb.2021.10.012